Ptaki mają rozmaite potrzeby i wymagania lęgowe. Myśląc o potrzebach lęgowych dla kopciuszków i chcąc, żeby te wspaniałe i wdzięczne dla działkowców ptaki chciały się u nas zagnieździć wywieśmy na swojej działce budkę lęgową półotwartą typu P. Kopciuszki chętnie ją zasiedlą i z pewnością osiągną sukcesy lęgowe ciesząc nas swoją obecnością w naszym ogrodzie.
Kopciuszek Phoenicurus ochruros w Polsce średnio liczny ptak lęgowy. Objęty ścisłą ochroną gatunkową na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Kopciuszek występuje w całej Polsce, w części północno-wschodniej wydaje się najmniej liczny. Najliczniej kopciuszek związany z obszarami antropogenicznymi, miastami ze starą zabudową i terenami przemysłowymi. Poza tym zamieszkuje tereny otwarte ze skałami. Polska populacja szacowana jest na ok. 670 tys. par lęgowych. W terenie zurbanizowanym kopciuszek gniazduje zwykle
- pod dachami,
- we wnękach,
- na belkach,
- pod okapami,
- w opuszczonych pomieszczeniach i szczelinach budynków oraz ogólnie wszędzie tam, gdzie znajdzie zadaszone od góry miejsce.
- czasami wykorzystuje nieużytkowane gniazda dymówek.
Fot. Kopciuszek Phoenicurus ochruros, podczas żerowania.
Gniazdo tego ptaka zbudowane jest z korzonków, traw, liści, starannie i obficie wyściełane pierzem i sierścią. Samica składa zwykle 5–6 białych, delikatnych jaj, które wysiaduje tylko ona przez ok. 13 dni. Kopciuszki odbywają dwa lęgi w okresie od końca kwietnia do początku lipca. Oboje rodzice karmią młode, które opuszczają gniazdo po 12–16 dniach od wyklucia. Ptaki te lubią również gdy na działce zostanie zawieszona dla nich budka lęgowa półotwarta typu P, chętnie ją wówczas zasiedlą.
Budka dla kosa
Fot. Budka lęgowa półotwarta typu P wykonana z drewna sosnowego, Budkę tej konstrukcji chętnie wybierze kopciuszek lub kos do założenia w niej gniazda.
Jakie parametry posiada budka lęgowa dla ptaków półotwarta
Wymiary, którymi charakteryzuje się budka to: 22 cm x 20 cm x 18 cm. Zamiast małego okrągłego otworu budka półotwarta posiada większy otwór prostokątny o wymiarach 16 cm x 7 cm. Waży 1,7 kg. Grubość desek wynosi 20 mm.
Otwór jest na tyle duży, że możliwe jest wyczyszczenie budki półotwartej. Należy pamiętać o tym, aby czyścić w okresie od połowy października do końca lutego. Wtedy (październik/listopad) kończy się sezon lęgowy ptaków. Obserwujemy jednak bacznie, ponieważ niektóre ptaki mają drugi lub trzeci lęg i wtedy trzeba poczekać aż opuszczą gniazdo.
Fot. Budka lęgowa typu P dla kopciuszka, cechą charakterystyczną dla tej budki lęgowej jest to że posiada szeroki otwór wlotowy a nad nim daszek.
Jakie ptaki zasiedlają budkę lęgową typu P
W budce lęgowej typu P mogą zamieszkać: kopciuszek, muchołówka szara, pliszka siwa czy rudzik.
Kopciuszek lubi tereny zielone, ale także te zurbanizowane. Muchołówce szarej spodoba się na obrzeżach ogrodów, lasów czy parków. Pliszka siwa będzie czuła się dobrze blisko osiedli ludzkich oraz w pobliżu zbiorników wodnych, występujących na otwartej większej przestrzeni. Rudzik natomiast preferuje ogrody, parki lub wilgotne lasy.
Budki lęgowe półotwarte zamieszcza się na niewielkiej wysokości, dlatego zaleca się ich wieszanie raczej na bardziej odległych, ustronnych terenach. Jedna budka powinna być powieszona w odległości około 20 do 50 metrów od drugiej.
Jak prawidłowo zawieszać budkę lęgową dla ptaków na działce. Poznaj 6 zasad wieszania budek lęgowych dla ptaków
Zasada 1
Skrzynka lęgowa półotwarta różni się nieco od innych. To szczególny rodzaj budki lęgowej dla ptaków. Powinniśmy oczywiście zwrócić uwagę na to, jakie potrzeby mają poszczególne gatunki, jednak jeżeli chodzi o budkę półotwartą typu P, ogólnie przyjmuje się, że powinna być zawieszona do wysokości od 2 do maksymalnie 3 metrów.
Zasada 2
Ptakom zamieszkującym ten typ budki lęgowej zawiesza się ją na wysokości:
- kopciuszek 1,5-3 m;
- muchołówka szara 2-3 m;
- pliszka siwa 1-3 m;
- rudzik 0,5-3 m.
Zasada 3
Ten typ budki jest bardziej wymagający również jeżeli chodzi o miejsce jej zawieszania. Nie powinniśmy zawieszać jej na drzewach, po których z łatwością mogłyby się wspiąć drapieżniki i zniszczyć gniazdo, a także wybrać jaja i pisklęta. Ze względu więc na duże prawdopodobieństwo, że właśnie na drzewach stanowiłaby pewny łup dla drapieżnych ssaków powinniśmy powiesić ją np. na gładkiej powierzchni ścian murów czy budynków. Dostęp drapieżników do budki lęgowej półotwartej będzie wtedy uniemożliwiony poprzez wspinanie się.
Fot. Bardzo dobrą metodą wieszania budek lęgowych dla ptaków jest wykorzystanie naturalnych kształtów drzew i dopasowanie do nich budki dla ptaków. Na zdjęciu stara sosna z ciekawie rozgałęzionym konarem idealnie nadającym się zamieszczenia w nim skrzynki lęgowej.
Zasada 4
Przy dobieraniu odpowiedniej lokalizacji należy mieć jednak na względzie zwyczaje danego gatunku. Jeżeli nie wiemy, możemy przeprowadzić obserwację ptaków i zamieścić im domek tam gdzie zauważymy, że najchętniej się zasiedlają oraz tak, aby dodatkowo okolica zapewniała w bród pożywienia im i potomstwu, a także spokój przez cały okres lęgowy.
Zasada 5
Pamiętajmy, aby budka nie była powieszona w kierunku pod wiatr. Najlepiej zawieszać ją otworem skierowanym na południe lub południowy wschód.
Zasada 6
Budka powinna być skierowana lekko do dołu. W przeciwnym razie będzie dostawać się do niej woda deszczowa.
Kiedy najlepiej wieszać skrzynkę lęgową dla kopciuszka
Jeżeli powiesimy już na jesień, budka będzie pełnić wtedy funkcję schronienia w porze zimowej. Gdy wisi już jakiś czas, to na pewno nie należy jej zdejmować na zimę! Jeśli natomiast nie mamy jeszcze powieszonej budki w ogóle, powinno zacząć się to robić pod koniec lutego. Na powieszenie nie jest też za późno jeszcze w marcu, a nawet w kwietniu, ze względu na to, że jest wiele gatunków ptaków, które akurat wtedy zaczynają szukać swojego miejsca.
Mając na uwadze gatunki zamieszkujące budkę lęgową półotwartą typu P: okres lęgowy dla kopciuszka trwa od początku kwietnia do końca lipca i kopciuszek może w tym czasie przeprowadzić 2 lęgi; muchołówka szara prowadzi lęgi w okresie od maja do czerwca, natomiast pliszka szara od kwietnia do lipca; rudzik natomiast przeprowadzi lęg w okresie od kwietnia do czerwca.
Fot. Dobrym i rekomendowanym przez ornitologów wieszaniem budek lęgowych półotwartych oraz karmników dla ptaków jest umiejscowienie ich możliwie wśród jak największej ilości zarośli i krzaków. Wówczas ptaki będą czuły się bezpieczniej.
Jak czyścić budkę lęgową?
Każdego roku ptaki zazwyczaj nie wykorzystują tego samego gniazda. Wyjątkiem jest jaskółka, która ma w zwyczaju tak robić, ale pozostałe ptaki ogrodowe budują nowe gniazda. Zróbmy tak, żeby po powrocie w kolejnym roku miały przygotowaną budkę na nowe gniazdo! Budkę lęgową czyścimy również dlatego, że ptaki gromadzą tam surowce, które gdy nie będą sprzątnięte, mogą stać się siedliskiem pasożytów.
Budki zdejmuje się pod koniec września lub na początku października. Po generalnym sprzątnięciu i kilkudniowym suszeniu zaleca się opalenie palnikiem jej wnętrza aby pozbyć się możliwych pasożytów. Następnie należy dokonać napraw konstrukcji budki jeżeli jest to konieczne. Na koniec zewnętrzną stronę budki można dodatkowo zaimpregnować (pamiętajmy o naturalnych środkach, np. pokost lniany).
