Kos Turdus merula to ptak z rodziny drozdowatych, licznie występujący w Polsce. Jest łatwo rozpoznawalny, dorosły samiec posiada czarne upierzenie z charakterystycznym żółtym dziobem i obrączką oczną, natomiast samica jest bardziej brązowa z ciemniejszym kreskowaniem na brzuchu. Zaproś kosa do swojego ogrodu, wywieś budkę lęgową półotwartą która z pewnością zostanie przez niego zajęta.
Poznaj 6 miejsc gdzie można spotkać kosy?
Początkowo kos był gatunkiem typowo leśnym, jednak od XIX wieku niektóre populacje przenosiły się coraz bliżej osiedli ludzkich. Zaletą takiego rozwiązania była niewątpliwie większa dostępność pokarmu i łagodniejszy klimat miast. Na skutek zachodzącej synantropizacji współczesne kosy miejskie posiadają krótszy dystans ucieczki przed człowiekiem, wydzielają mniejszą ilość hormonów stresowych w takich przypadkach oraz prowadzą bardziej osiadły tryb życia niż kosy leśne.
Fot. Kosy gniazdujące na działce. Dorosły samiec kosa na pierwszym planie i samica kosa w tle.
Obecne zagęszczenie ptaków żyjących w miastach jest dużo większe niż naturalne zagęszczenie w lesie. Ustalono również, że śpiew godowy takich kosów jest stosunkowo głośniejszy. Dzieje się tak, ponieważ często muszą one przebić się przez hałas generowany przez miasto.
Kosy występują wszędzie tam gdzie znajduje się wystarczająca liczba zakrzaczeń, zieleni, czy miejsc potencjalnego schronienia i żerowania, kosy jako miejsce do zakładania gniazda wybierają również półotwarte budki lęgowe.
6 miejsc w których najczęściej można spotkać kosy:
- parki i ogrody
- zieleń miejska
- skwery
- lasy
- cmentarze
- ogródki działkowe
Fot. Budka lęgowa półotwarta, którą chętnie wybierze kos do założenia w nij gniazda i wyprowadzenia lęgów.
Czym odżywia się kos?
Wiosną i latem kosy żywią się przeważnie bezkręgowcami (dżdżownice, ślimaki, wije, chrząszcze i inne owady) oraz małych rozmiarów kręgowcami. Natomiast jesienią i zimą zjadają większe ilości owoców i części roślinnych. Może też żerować w śmietnikach i resztkach zostawionych przez ludzi. Kos szuka pożywienia głównie na ziemi, często poruszając się za pomocą charakterystycznych podskoków.
Zachowania godowe i lęgi kosów
Śpiew godowy kosów można usłyszeć już pod koniec zimy, zazwyczaj z eksponowanego miejsca takiego jak szczyt drzewa czy dach budynku.
Kos może przystępować do lęgu dwa lub trzy razy w roku, często też podczas łagodnych zim może próbować wyprowadzić lęg.
Gniazdo kosów składa się z materiałów roślinnych z dodatkiem ziemi oraz gliny i posiada miseczkowaty kształt. Może ono być umieszczone na:
- ziemi
- roślinach krzewiastych, drzewach i pnączach
- budynkach
- półotwartych budkach lęgowych typu P
Fot. Kos szukający pożywienia zimą
Samica składa około 5 jaj i wysiaduje je przez okres 10 do 18 dni. Pisklęta muszą przebywać pod opieką rodziców. W czasie gdy samica zaczyna zbierać materiał do budowy kolejnego gniazda, karmienie młodych przejmuje samiec.
5 największych zagrożeń dla populacji kosa
W Polsce kos jest bardzo licznym ptakiem, objętym ścisłą ochroną gatunkową. Według klasyfikacji IUCN, w ujęciu światowym, posiada status LC – najmniejszej troski. Pomimo tego istnieje szereg zagrożeń które mogą negatywnie wpływać na populację tego ptaka:
- Usuwanie miejsc potencjalnego występowania\gniazdowanie – wycinka drzew i krzewów. Warto więc skorzystać z opinii eksperta ornitologa przed przeprowadzeniem wycinki.
- Kolizje drogowe oraz kolizje ze szklanymi ekranami
- Drapieżnictwo (m.in. krukowate, lisy, pustułki, kuny oraz wałęsające się koty)
- Pasożyty – duża ilość tych ptaków jest zarażona pasożytami układu pokarmowego i krwionośnego. Ponadto kosy żyjące w lasach dużo częściej niż miejskie są nosicielami kleszczy.
- Zmiany pogodowe (bardzo duży mróz lub susza)
Tekst i zdjęcia: Katarzyna Malinowska | Zespół PtasiDom.com
