Ptaki gniazdujące w budkach lęgowych na naszych działkach, ogrodach oraz miejskich parkach cieszą nas swoim śpiewem i umilają czas. Ale jak zachęcić ptaki do lęgów na mojej działce? W artykule odpowiemy na to pytanie. Z tekstu dowiesz się również jak zwabić ptaki do budki lęgowej.
Kiedy ptaki składają jaja i od czego to zależy?
Strategie lęgowe u naszych rodzimych gatunków ptaków różnią się od siebie znaczącą. Zależy to przede wszystkim od tego czy ptaki zimują w kraju czy odlatują na zimowisko do ciepłych krajów. W strategiach lęgowych ptaków wyróżnić możemy również odmienny sposób zakładania gniazd. Najbardziej popularną strategią jest budowa gniazd w dziuplach (tak zwane dziuplaki) które bardzo chętnie zasiedlają budki lęgowe zamieszczone na działkach czy ogrodach.
Odmienną strategią w odróżnieniu do zakładania gniazd w dziuplach jest pasożytnictwo lęgowe polega na składaniu jaj do nie swojego gniazda. Najbardziej znanym pasożytem lęgowym jest kukułka. Taka forma gniazdowania jest o tyle trudna, że ptak musi wyczekać na odpowiedni moment, aby podkraść się do gniazda. Następnie połyk jedno z jaj i składa tam własne. Gospodarze nie zwracają uwagi na wielkość jaja, ważny jest tylko wzór na skorupce. Pasożyty lęgowe zwykle mają krótki okres inkubacji i mogą ją rozpocząć już w jajowodach, dzięki czemu ich pisklęta wykluwają się wcześniej niż pisklęta gospodarza. Pisklęta po wykluciu wyrzucają jaja lub pisklęta gospodarza; mają dostosowane do tego, nieco spłaszczone plecy. Kukułki często powracają do gniazd gatunków, które były ich “przybranymi” rodzicami. Wbrew stereotypowym wyobrażeniom ten zwyczaj kukułkowatych nie jest powszechny, postępuje tak mniej niż połowa ptaków z tej rodziny.
Około 90% ptaków w danym sezonie lęgowym ma tylko jednego partnera (monogamia). Wśród ptaków zazwyczaj to samica wybiera samca.
Od czego zależy termin składania jaj przez ptaki?
Dowiedzmy się zatem kiedy ptaki składają jaja i od czego to zależy. Gatunki osiadłe, czyli zimujące w Polsce mogą wyprowadzać lęgi jeszcze przed nastaniem pełnej wiosny, czyli na przełomie marca i kwietnia. Po złożeniu lęgów następuje okres wysiadywania jaj, w czasie którego ptaki niejako czekają aż pojawi się więcej owadów, by pisklęta mogły zostać należycie wykarmione. W przypadku ptaków, które przylatują do Polski po zimie, okres lęgowy się nieco przesuwa ze względu to, że muszą one najpierw wybudować gniazda, więc jaja składają dopiero pod koniec maja lub nawet później. Z kolei ptaki drapieżne, takie jak sowy, wyprowadzają lęgi i składają jaja najwcześniej, bo nawet w lutym. Nie muszą one bowiem czekać na pojawienie się owadów.
Okazuje się, że ocieplenie klimatu ma ogromne znaczenie dla terminu ptasich lęgów i to kiedy ptaki składają jaja. Zaobserwowano, że na przykład sikora uboga rozpoczyna swój okres lęgowy nawet 10 dni wcześniej niż jeszcze dekadę temu. Dzieje się tak z powodu wcześnie przychodzącego ciepła, które zachęca ptaki do rozrodu. Niestety nieraz nie czekają one do chwili, aż temperatura zacznie być stabilna i znoszą jaja wraz z pierwszym ciepłem, co może się okazać zgubne dla lęgów z powodu nieoczekiwanego przymrozku czy braku wystarczającej ilości owadów.
Drugie lęgi u ptaków. Poznaj 5 popularnych gatunków ptaków, które wyprowadzają drugie lęgi.
Czy ptaki mogą składać jaja więcej niż raz w sezonie? Przedstawię podstawowe informacje o drugich lęgach popularnych gatunków ptaków. Okazuje się, że tak i wiele gatunków krajowych to robi w sprzyjających warunkach, ale także wtedy, gdy jaja zostaną zniszczone. Są to między innymi gatunki ptaków żyjących w miastach, blisko ludzi. Jeżeli mają wystarczającą ilość pokarmu oraz miejsce do składania jaj, chętnie wyprowadzają więcej niż jeden lęg. Lęgi wyprowadzone wczesną wiosną zachęcają do obserwacji ptaków i robienia im zdjęć w pierwszych cieplejszych promieniach słońca.
Typowe ptaki miejskie oraz te, które upodobały sobie życie blisko osad ludzkich, często składają jaja i wyprowadzają drugie lęgi w szczelinach budynków, gdzie czują się bezpieczne i spokojne. Pisklęta są tam chronione przed drapieżnikami zaś środowisko sprzyja dużej ilości pokarmu. Ptaki chętnie zasiedlają także budki lęgowe, które rozmieszczane są w parkach, na terenach gdzie budynki zostały wyremontowane i ocieplone oraz w ogrodach prywatnych.
-
Wróbel Passer domesticus
Ten przedstawiciel znanego gatunku ptaków żyjących w dużej bliskości z osadami ludzkimi, chętnie zasiedla budynki gospodarcze lub szczeliny pod dachówkami, za rynnami czy w blokach mieszkalnych. Co ciekawe, wróbel może zbudować swoje gniazdo także na zewnątrz na przykład z boku gniada bocianiego, co bardzo często można zaobserwować naszych warunkach, ponieważ bociany również budują swe gniazda blisko osad ludzkich. Wróbel może wyprowadzić nawet trzy lęgi w czasie jednego sezonu. Jego okres lęgowy trwa od lutego aż do września, więc ma na to sporo czasu.
-
Mazurek Passer montanus
Ten kuzyn wróbla także może wyprowadzić kilka lęgów w dziuplach, budkach lęgowych dla ptaków lub szczelinach i ubytkach elewacji budynku. Mazurek nie buduje gniazd zewnętrznych. W okresie lęgowym od kwietnia do lipca może dojść do nawet 3 lęgów, podczas których zostaną złożone średnio 4 jaja.
Fot. Mazurki zwabione do ogrodu działkowego. | fot. PtasiDom.com
-
Kopciuszek Phoenicurus ochruros
Jest to gatunek znany z przywiązania do człowieka i zamieszkiwania w bliskości jego osad. Nie jest płochliwy, chętnie buduje gniazda w pomieszczeniach gospodarczych lub na gankach domów. Obecność człowieka zupełnie mu nie przeszkadza. W ciągu sezonu lęgowego ptaków może wyprowadzić dwa lęgi.
Fot. Kopciuszek jest bardzo towarzyski i nie przeszkadza mu obecność ludzi. Chętnie zasiedla ganki i budynki gospodarcze. | fot. PtasiDom.com
-
Sikora bogatka Parus major
Gatunek trzyma się blisko człowieka i chętnie gniazduje na przykład w ogrodach i na działkach. Sikory zasiedlają także nisko położone budki lęgowe, więc warto przewidzieć w swoim ogrodzie miejsce dla tego ptaka. Cenna jest także ochrona starych drzew zawierających dziuple, czyli miejsca chętnie wybierane przez bogatki na składanie jaj. Wyprowadzają one w ciągu sezonu dwa lęgi. Każdy z nich może liczyć nawet do 14 jaj.
-
Muchołówka żałobna Ficedula hypoleuca
Gatunek również przyzwyczajony do życia w bliskiej obecności człowieka. Odgłosy codziennego życia nie przeszkadzają jej w składaniu jaj na obszarze gospodarstw. Dodatkowo muchołówka chętnie zasiedla także budki lęgowe dla ptaków. Dzięki sprzyjającym warunkom może wyprowadzić dwa lęgi.
Jak zwabić ptaki do budki lęgowej na mojej działce? Odpowiedź jest bardzo prosta. Po prostu ją wywieś na swojej działce! 🙂 Tak naprawdę wystarczy, że wywiesisz budkę lęgową na swojej działce lub w ogrodzie, a ptaki same ją odnajdą. Z powodu deficytu miejsc do zakładania gniazd, ptaki szybko zlokalizują wywieszony przez Ciebie ptasi domek i zasiedlą go jeszcze tego samego sezonu lęgowego. Sprawa jest trochę bardziej skomplikowana, jeżeli zastanawiasz się jak zwabić jerzyki. Wówczas doradzę nie tylko wywiesić budkę dla jerzyków ale również wabienie jerzyków za pomocą dźwięków. Ale tym zagadnieniem zajmę się w osobnym artykule. Ponieważ uważam, że zagadnienie wabienia jerzyków wymaga osobnego i dokładnego opisania.
Michał Dworak | PtasiDom.com
Jak zachęcić ptaki do wyprowadzania lęgów na działce? Stwórz ogród dla ptaków.
Co prawda nie mamy wpływu na klimat i ilość owadów, jednakże każdy, kto posiada ogród lub działkę, może zrobić wiele, by stworzyć ptakom optymalne warunki do wyprowadzenia drugich lęgów w ciągu sezonu. W ten sposób możemy stworzyć ogród dla ptaków. Chodzi o przede wszystkim o montowanie w ogrodach i na działkach budek lęgowych. Nie jest to ani czasochłonne ani trudne. Tak naprawdę wystarczy zorientować się, jakie ptaki żyją w naszej okolicy i zamówić odpowiednia budkę lęgową. Jeżeli czujesz, że potrzebujesz pomocy w wyborze budki lęgowej odpowiedniej dla siebie napisz do nas, pomożemy w wyborze. Domek dla ptaków musi być dopasowany wielkością oraz średnicą otworu wlotowego do danego gatunku ptaka, którego chcemy zachęcić do wyprowadzania lęgów na działce.
Ponadto budki lęgowe muszą być zawieszone w odpowiednim miejscu, najlepiej by było ono:
- zaciszne,
- osłonięte od silnego wiatru i
- ostrego słońca oraz
- oddalone od gwaru ludzkiego życia,
jednakże niektórym gatunkom ludzie zupełnie nie przeszkadzają, więc domek lęgowy może być umiejscowiony nawet na budynku gospodarczym koło domu. Ze względu na to, że wiele miejsc lęgowych jest niszczonych. Poprzez wycinkę drzew lub remont elewacji budynku, szczególnie w takim wypadku należy we własnym zakresie zadbać o kompensację przyrodniczą. Tego wymaga również prawo. Na przykład jeżeli na posesji zostaje ścięte drzewo. Koniecznie trzeba zawiesić w pobliżu co najmniej kilka skrzynek dla ptaków umożliwiających spokojne złożenie jaj i wychowanie potomstwa.
Tekst, fot. | PtasiDom.com | Budki lęgowe dla ptaków
