W artykule dowiesz się jakie zagrożenia ptaków są najczęściej spotykane w mieście. Wraz z coraz bardziej intensywnym rozwojem osad ludzkich, z których spora część to metropolie, zanika krajobraz naturalny, który byłby zupełnie nietknięty przez człowieka.
Ludzie przeobrażają także tereny zielone zgodnie ze swoim gustem oraz biorąc pod uwagę względy praktyczne. Co prawda miasta są dla ptaków ekosystemem stwarzającym możliwość życia w bliskości człowieka, ale także stwarzają one pewne zagrożenia. Można je podzielić na te naturalne i antropogeniczne czyli te wynikające z działalności ludzkiej.
Zagrożenia ptaków w mieście – na skróty
- Konkurencja o miejsca lęgowe
- Drapieżniki
- Zagrożenia klimatyczne
- Ubożenie siedlisk przyrodniczych
- Zmiany struktury przestrzennej w układzie pionowym
- Utrata miejsc lęgowych na skutek remontów budynków oraz nowych inwestycji
- Zmniejszony dostęp do bazy pokarmowej
- Bezpośrednie szkodliwe działanie człowieka
Poznaj 8 głównych zagrożeń ptaków żyjących w mieście?
Ptaki w środowisku miejskim stykają się z takimi samymi procesami, jak na innych obszarach. Zagrożenia ptaków w mieście to między innymi:
- konkurencję o pożywienie,
- miejsca lęgowe,
- zagrożenie przez drapieżniki,
- oraz ingerencja i działalność człowieka.
1. Konkurencja o miejsca lęgowe
Ze względu na remonty elewacji i termomodernizacje budynków oraz wycinkę drzew i krzewów w parkach czy ogrodach oraz na terenach, na których mają powstać inwestycje, stale zmniejsza się liczba naturalnych miejsc lęgowych. To co prawda zagrożenie wynikające z działalności człowieka, lecz dla ptaków trudną sytuacją staje się konkurowanie z innymi gatunkami o miejsca lęgowe. Wrony, kawki czy sójki bardzo często wykorzystują na przykład gniazd innych ptaków lub skrzynki lęgowe przeznaczone dla innych gatunków, o ile tylko się w nich zmieszczą. Dlatego tak duże znaczenie ma kompensacja przyrodnicza, mająca na celu powieszenie jak największej ilości budek lęgowych w miejscach, gdzie faktycznie ptaki mogą mieć trudności ze znalezieniem miejsca lęgowego. W takich przypadkach każdy z nas może pomóc w tworzeniu nowych, zastępczych miejsc lęgowych dla ptaków. Wystarczy wywiesić domki lęgowe co ma wymierny wpływ na tworzenie zastępczych miejsc lęgowych jak również zwiększenie potencjału lęgowego. Jedna zamontowana budka lęgowa to jeden ptasi dom. Im więcej zastępczych miejsc lęgowych tym mniejsza konkurencja o miejsca lęgowe.
2. Drapieżniki
Co prawda na terenach miejskich populacja drapieżników, które mogą zagrażać ptakom jest mniejsza niż poza miastem. Ale kuny, łasice, gronostaje, a nawet koty czy duże ptaki krukowate stanowią realne zagrożenie. Na przykład dzięcioł potrafi rozkuć otwór wlotowy budki, by zjeść jaja mniejszych ptaków. Wieszając budki lęgowe na osiedlach mieszkalnych warto również unikać miejsc w których zlokalizowane jest miejsce lęgowe pustułki.
Jeżeli w swoim ogrodzie masz zamontowane budki lęgowe a posiadasz kota to dobrym sposobem jest “ubrać” kota w obrożę z dzwoneczkiem. Tak żeby ptaki żerujące na trawie mogły usłyszeć ewentualne zagrożenie ataku.
Jak ochronić budkę lęgową przed drapieżnikami?
Wyróżniamy kilka sposobów ochrony domków lęgowych przed drapieżnikami. Do najpopularniejszych z nich zaliczamy pogrubienie przedniej ścianki ze standardowych 2 cm do 4 cm. Wówczas drapieżnik ma utrudniony dostęp do jej wnętrza. Drugim sposobem jest montaż wokół wlotu kawałka blachy, który uniemożliwi dzięciołowi rozkucie wnętrza domku lęgowego. Kolejną metodą jest wykorzystanie skrzynek lęgowych wykonanych z trocinobetonu. Ich konstrukcja w zależności dla jakiego gatunku ptaków jest przeznaczona ma przednią ściankę o grubości 4 cm. Kolejną ochronną funkcją tych budek jest ich wytrzymałość. Dzięcioł również nie jest wstanie jej rozkuć i dostać się do środka.
3. Zagrożenia klimatyczne
Jeszcze jeden typ zagrożenia to te związane z ostrymi zimami. Mogą one wpływać na liczebność populacji małych ptaków, takich jak wróble, które zimują u nas i mogą być narażone na mróz i brak pokarmu. Dlatego tak wielkie znaczenie ma po pierwsze pozostawianie czystych budek lęgowych na zimę, by ptaki mogły się tam schronić, jak też dokarmianie ich. Ptaki zimą karmi się jednak tylko w okresach ostrego mrozu i należy pamiętać, żeby dokarmiać ptaki regularnie.
Zimowe schronienia – dziuple i budynki zimowe
Antropogeniczne zagrożenia dla ptaków w mieście
4. Ubożenie siedlisk przyrodniczych
Niektóre gatunki naturalnie funkcjonują na podmokłych łąkach pełnych wysokich traw czy też polach uprawnych. Jeżeli takie elementy środowiska zostaną usunięte podczas procesu urbanizacyjnego, ptaki nie znajdują tam już dłużej dla siebie miejsca. Nieco lepiej radzą sobie w takiej sytuacji ptaki leśne, które potrafią wykorzystać pozostałe na nowym terenie elementy zadrzewień w parkach, ogrodach czy na cmentarzach. Mimo wszystko różnorodność gatunków na takim zmienionym terenie będzie znacznie mniejsza.
5. Zmiany struktury przestrzennej w układzie pionowym
Wysokie, niejednokrotnie szklane budynki oraz efekt łuny świetlnej nad miastem to powód wysokiej śmiertelności ptaków, które migrują nocą nad miastami. Zwykle na skutek niekorzystnych warunków związanych z pogodą i widocznością, znacznie obniżają one wysokość swego lotu i dostają się w strefę światła z latarni i budynków, co prowadzi do dezorientacji i śmiertelnych kolizji z wysokimi obiektami. Innym zagrożeniem dla ptaków są przezroczyste ekrany akustyczne i szklane wiaty przystankowe.
Wieszanie budek lęgowych
6. Utrata miejsc lęgowych na skutek remontów budynków oraz nowych inwestycji
Przygotowanie działki do inwestycji w postaci wybudowania bloku czy obiektu użyteczności publicznej wiąże się z wycinką roślinności czy też wyburzaniem starych budynków, w których mnóstwo szczelin stanowi w normalnych warunkach naturalne miejsce lęgowe dla wielu gatunków ptaków. Podobnie miejsca lęgowe zostają utracone na skutek remontów i termomodernizacji budynków.
Kompensacja przyrodnicza
7. Zmniejszony dostęp do bazy pokarmowej
Ptaki w mieście korzystają z trzech źródeł pokarmu. Jedną z nich są wyrzucane przez ludzi odpadki. Niestety pośród nich znajduje się wiele rodzajów pokarmu, które szkodzą ptakom, na przykład pieczywo. Kolejne źródło to naturalne żerowiska takie jak łąki, parki czy ogrody. Niestety nieużytków w miastach jest coraz mniej ze względu na dynamicznie postępujący proces urbanizacyjny. Regularne koszenie chwastów w parkach pozbawia ptaki wartościowego pokarmu, jakimi są nasiona tychże roślin, zaś jesienne grabienie liści sprawia, że zmniejsza się ilość dostępnych do spożycia bezkręgowców. Trzecie źródło pokarmu to dokarmianie przez człowieka, które powinno odbywać się tylko w czasie srogich zim. Jeżeli ptaki będą dokarmiane przez cały rok, zmniejszą się ich naturalne umiejętności samodzielnego pozyskiwania pokarmu.
8. Bezpośrednie szkodliwe działanie człowieka
Akty wandalizmu dotyczące ptasich gniazd, choć stanowią przekroczenie prawa, stale się zdarzają. Dotyczy to także niszczenia miejsc lęgowych a nawet zabijania piskląt w czasie wycinki krzewów i drzew oraz przed remontami domów. Zabójczy dla ptaków, szczególnie w okresie lęgowym jest również duży hałas generowany przez koncerty czy festyny i inne imprezy. Może to powodować duże straty w lęgach.
Zastępcze miejsca lęgowe dla ptaków
Tekst i Fot. PtasiDom.com | Budki lęgowe dla ptaków
