Jerzyki do zakładania gniazd chętnie wykorzystują budki lęgowe dla jerzyków. Te wspaniałe ptaki przebywają w Polsce przez zaledwie kilka miesięcy w roku, między innymi wyprowadzając lęgi
i racząc nas uroczym śpiewem.
Jerzyk to niezwykły ptak, który na miejsce bytowania obrał sobie terytorium miejskie, blisko ludzi. Osiedla wysokie budynki, chętnie zasiedla również budki lęgowe dla jerzyków. Przebywa w Polsce przez zaledwie kilka miesięcy w roku, między innymi wyprowadzając lęgi i racząc nas uroczym śpiewem. Już w połowie sierpnia odlatuje do Afryki, zaś wraca dopiero w maju. Jerzyki większość swego życia spędzają w locie. Tak żerują, śpią, a nawet kopulują. To wyróżnia je spośród innych ptaków, chociaż niekiedy są one mylone z jaskółkami, jednakże zdecydowanie różni ich ubarwienie. Gatunek ten zyskał niezwykłą popularność, kiedy to źródła masowego przekazu ukazały go jako pożytecznego ptaka, który może zjeść kilkanaście tysięcy owadów dziennie. Tym samym jerzyk stał się cichym bohaterem- pogromcą komarów.
Budki lęgowe dla jerzyków
Jak można pomóc tym ptakom w mieście? Ze względu na stale ubywającą ilość naturalnych miejsc lęgowych, organizacje zajmujące się ochroną ptaków, wychodzą z inicjatywą, wieszając budki lęgowe dla jerzyków, a także zachęcają do tego innych. Inwestorzy odpowiedzialny za remonty i termomodernizacje bloków również powinni podejmować takie działania kompensacyjne w zamian za to, że przy okazji swoich działań niszczą miejsca lęgowe tym ptakom. Domki lęgowe dla jerzyków wiesza się na blokach i budynkach.
Skrzynki dla jerzyka na blokach mieszkalnych
Powinny być one umieszczane w grupach obok siebie. Najszybciej zostaną zasiedlone budki zawieszane na starszych blokach, ponieważ to właśnie w szczelinach długo nie remontowanych budynków mieszkalnych, ale także użytkowych, jerzyki najbardziej lubią gniazdować. Zapamiętują także swoje miejsce składania lęgów i chętnie do niego wracają, nawet jeżeli już nie istnieje ze względu na dokonaną termomodernizację lub remont budynku. Z tego względu działania kompensacyjne polegające na udostępnieniu jerzykom miejsc lęgowych w odpowiednich ilościach jest niezbędne, a nawet nakazane prawnie. Bywa również tak, że jerzyki, które nie znajdą odpowiedniego miejsca do składania jaj, zajmują puste gniazdo po jaskółkach dymówkach oraz oknówkach.
Czy budki lęgowe dla jerzyków mogą zasiedlić inne ptaki?
Jerzyki przylatują do naszego kraju dopiero maju. Najczęściej w pierwszej połowie maja od 5 do 15 maja większa część jerzyków z polskim paszportem są w swoich ptasich domach. Ptaki mają więc szansę na zasiedlenie budki stosunkowo późno w porównaniu do innych ptaków. Budka przygotowana dla jerzyka może być więc zajęta przez inny gatunek. Niektórzy „zwolennicy” jerzyków zalecają więc wieszać skrzynkę dopiero pod koniec kwietnia lub do tego czasu zatkać otwór wlotowy. My odradzamy tego typu praktyki. Ponieważ nie po to wieszamy budki, żeby przez większość roku były one puste. Ponad to potrzebne jest duże doświadczenie, żeby wiedzieć kiedy dokładnie zabezpieczyć otwór wlotowy, żeby nie zrobić tego za wcześnie. Zdarza się bowiem, że 1 rodzina jerzyków przystąpi później do lęgów, wówczas ich ptasi dom będzie dłużej zajęty przez ptaki. Dopiero kiedy jerzyki opuszczą Polskę, czyli w połowie sierpnia, inne gatunki, takie jak
- wróble,
- mazurki,
- szpaki,
- sikory,
mogą zająć ich miejsce. Po powrocie na wiosnę, przywiązany do swego miejsca jerzyk z pewnością przepędzi nieproszonych gości i będzie mógł składać lęgi w „swojej” budce. Również z tego względu to bardzo ważne, by na terenie miejskim nie zabrakło budek lęgowych dla innych małych dziuplaków. Dzięki temu wszystkie gatunki będą mogły się rozmnożyć bez problemów, a ich populacja utrzyma się na zadowalającym poziomie.
Wróble w budkach lęgowych dla jerzyków
Jak wspomnieliśmy w budce lęgowej dla jerzyka mogą gnieździć się również inne gatunki ptaków w tym wróble. Ptaki te bardzo chętnie wykorzystują tą konstrukcje. Projektując kompensację przyrodniczą utraconych miejsc lęgowych dla wróbli rekomendujemy wykorzystanie budek typu J (dla jerzyka). Efekty zastosowania takiego rozwiązania są bardzo skuteczne z tego względu, że dają miejsca schronienia zarówno dla jerzyków jak i dla wróbli. Budki te, jeżeli są montowane pod tynkowo lub są to profesjonalne rozwiązania ornitologiczne stanowią bardzo cenne termiczne (zimowe) gniazda dla wróbli. Stanowią one bardzo ważną funkcję ze względu na możliwość schronienia wróbli podczas dużych mrozów. Pomagają wówczas przeżyć zimę. Gniazda termiczne są również pożądane latem. Ponieważ się nie nagrzewają i wewnątrz ich panują korzystne warunki termiczne, sprzyjające ptakom.
Jak powinna wyglądać budka lęgowa dla jerzyków?
Tak jak w przypadku innych budek, liczy się przede wszystkim prosta i solidna konstrukcja, najważniejsza sprawa to stabilne umieszczenie obiektu na budynku. Optymalne wymiary to 18 x 20 x 36 cm dla jednej budki. Mogą być one jednak podwójne a nawet poczwórne, w zależności od tego ile miejsca jest na danej ścianie. Grupy budek można wieszać także jedna pod drugą. Na brzegu dłuższego boku skrzynki powinien być umieszczony owalny otwór wlotowy o minimalnej wielkości 3,5 x 6,5 cm. Ogromne znaczenie ma to, by budka była wykonana z surowego, drewna, najlepiej sprawdza się jak zwykle sosna. Drewno nie może być malowane ani lakierowane. Najlepiej taką skrzynkę zawiesić w miejscach, w których poprzednio w budynku były szczeliny czy otwory. Jerzyki wtedy chętnie się tam zagnieżdżą.
Wieże lęgowe dla jerzyków
Ciekawym pomysłem, wykorzystanym przez stowarzyszenia związane z ochrona i pomocą ptakom, są wieże lęgowe dla jerzyków. Pierwsza taka wieża powstała w naszym kraju w 2012 roku w Warszawie. Takie obiekty są zaś powszechne na świecie. Spełniają bardzo praktyczne zadanie, ponieważ w jednym miejscu dzięki takiej konstrukcji można umieścić nawet kilkaset miejsc lęgowych dla jerzyków. Miejsca do składania lęgów są lokowane wysoko, około 20 metrów nad ziemią. Dzięki temu na obszarach, na których funkcjonują takie rozwiązania, zauważono znaczny spadek problemu związanego z dokuczliwymi komarami. Wieże lęgowe dla ptaków są stosowane na świecie od dziesiątek lat. Z pewnością zostaną spopularyzowane także w naszym kraju.
Budki lęgowe dla jerzyków – jak zwabić do nich ptaki
Wabienie jerzyków do budek lęgowych to niezwykle interesujące zagadnienie zarówno z punktu widzenia biologicznego jak również technicznego. Zacznijmy od wyjaśnienia jak w naturalnych warunkach jerzyki odnajdują miejsca gniazdowania. Pomagają im w tym wróble. Wróbel ma zupełnie inną biologię życia a tym samym i fizjologię. Łatwiej jest mu znaleźć miejsca lęgowe. Często można zauważyć wróbla jak przyczepiony pazurkami do elewacji lub zawisa w powietrzu i wypatruje miejsca do założenia gniazda. Jeżyk wykorzystuje tą umiejętność wróbli i podczas przelotów z dużą prędkością nasłuchuje treli wróbla, odnajduje miejsca jego lęgu i przejmuje je lub zajmuje miejsca sąsiednie jeżeli jest taka możliwość. Taką umiejętność jerzyków zauważaliśmy podczas obserwacji zachowań i zwyczajów tego gatunku. Tak więc jeżeli w naszym sąsiedztwie są gniazda wróbli możemy spodziewać się również odwiedzin jerzyków.
2 zasady wabienia jerzyka do budki lęgowej, które musisz znać
1. Odtwarzanie odgłosów jerzyków, ważne żeby robić to głośno
Jerzyki bardzo dobrze reagują również na wabienie realizowane za pomocą sygnałów akustycznych emitujących ich własne wołanie. Potwierdzają to liczne próby oraz obserwacje własne. Należy do tego zastosować zestaw wabiący jerzyki, w najprostszej wersji może to być dowolny odtwarzacz mający możliwość odtwarzania dźwięków w pętli. Puszczamy wówczas nagranie emitujące głosy jerzyków, ważne jest żeby odgłosy były na tyle głośne żeby jerzyki mogły je usłyszeć.
2. Jerzyki wabimy w trakcie migracji jerzyków, które odbywają się jesienią oraz wiosną
Najskuteczniej wabić jerzyki do budki lęgowej podczas wiosennych migracji jerzyków. W terminie od końca kwietnia do połowy maja. Wabienie jerzyków realizujemy o świcie i o zmierzchu, ptaki są wówczas najaktywniejsze.
Zachęcam Ciebie również do zapoznania się z pozostałymi wpisami w bazie wiedzy poświęconymi tematyce budek lęgowych:
- Dowiedz się jaki domek dla jerzyka wybrać
- Poznaj 5 gatunków ptaków żyjących w mieście
- Jak zachęcić ptaki do lęgów na mojej działce?
- Poznaj 5 zasad. Jak zawiesić budkę lęgową, żeby chciały w niej mieszkać ptaki?
- Zaproś kosa do swojego ogrodu, wywieś budkę lęgową półotwartą.
Tekst, fot. | PtasiDom.com | Budki lęgowe dla jerzyków
